علائم سکته مغزی

سکته مغزی، سومین علت مرگ و میر در زنان است . از لحظه شروع سکته مغزی چیزی در حدود  4 ساعت  و نیم  زمان برای نجات بیمار وجود دارد، در غیر این صورت ممکن است فرد برای همیشه دچار معلولیت جسمی شود. عوامل خطر ساز هنگام بروز سکته مغزی، شامل فشار خون، دیابت، سیگار، فیبریلاسیون،سابقهSIA  و  کلسترول بالا  است.

سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که یک رگ خونی در مغز پاره شده و خونریزی کند. سکته مغزی حتی می تواند زمانی که خون رسانی به مغز مسدود می شود نیز اتفاق بیفتد. پارگی یا انسداد مانع از رسیدن خون و اکسیژن به بافت های مغز می شود. بدون اکسیژن، سلول ها و بافت مغز آسیب دیده و در عرض چند دقیقه شروع به مرگ می کنند.

انواع سکته مغزی به سه دسته تقسیم بندی می شود که به شرح زیر است :

حمله ایسکمیک گذرا (TIA)

شامل لخته خونی است که معمولاً خود به خود معکوس می شود.

سکته مغزی ایسکمیک

شامل انسداد ناشی از لخته یا پلاک در شریان است. علائم و عوارض سکته مغزی ایسکمیک می تواند بیشتر از علائم TIA طول بکشد یا ممکن است دائمی شود.

سکته هموراژیک

این نوع سکته یا یا در اثر ترکیدن یا نشت رگ خونی که به مغز نفوذ می کند، ایجاد می شود.

علت سکته مغزی به نوع سکته مغزی بستگی دارد. سکته های مغزی به سه دسته اصلی تقسیم می شوند:

• حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
• سکته مغزی ایسکمیک
• سکته هموراژیک

این دسته‌ها را می‌توان به انواع دیگری از انواع سکته مغزی تقسیم کرد که عبارتند از :

• سکته آمبولیک
• سکته ترومبوتیک
• سکته مغزی
• سکته زیر عنکبوتیه

نوع سکته مغزی بر روند درمان و بهبودی تأثیر می گذارد.

سکته مغزی به این خاطر اتفاق می افتد که لخته خون سبب بسته شدن یکی از عروق مغزی می شوند، همچنین شریان های مغزی نیز می تواند دلیل بر این موضوع شود ،  که این امر سبب  مختل کردن خون رسایی به مغز می شود و سلول های  مغز شروع به از بین رفتن می کنند .

سکته مغزی ایسکمیک

در طول سکته مغزی ایسکمیک، شریان های خون رسانی به مغز باریک یا مسدود می شوند. لختگی و یا کاهش شدید خون سبب ضربه به مغز شده که همین باعث ایجاد این انسدادها می شود. همچنین می تواند سبب شکسته شدن تکه های پلاک و مسدود شدن رگ های خونی می شود.  

دو نوع انسداد وجود دارد که می تواند منجر به سکته ایسکمیک شود: آمبولی مغزی و ترومبوز مغزی.

آمبولی مغزی (اغلب به عنوان سکته آمبولیک شناخته می شود) زمانی رخ می دهد که لخته خون در قسمت دیگری از بدن – اغلب قلب یا شریان های بالای قفسه سینه و گردن – ایجاد شود و از طریق جریان خون حرکت می کند تا زمانی که به شریان بسیار باریک برخورد کند و سبب لختکی خون و متوقف شدن جریان خون شده و در نهایت به سکته مغزی منجر می شود.

ترومبوز مغزی (که اغلب به آن استوک ترومبوتیک گفته می شود) زمانی رخ می دهد که یک لخته خون در پلاک چربی داخل رگ خونی ایجاد شود. 87 درصد از سکته های مغزی، سکته های ایسکمیک هستند.

حمله ایسکمیک گذرا (TIA)

حمله ایسکمیک گذرا، که اغلب TIA یا سکته کوچک نامیده می شود، زمانی رخ می دهد که جریان خون به مغز به طور موقت مسدود شود. علائم مشابه علائم سکته کامل است. با این حال، معمولا موقتی هستند و پس از چند دقیقه یا چند ساعت، زمانی که انسداد حرکت می کند و جریان خون بازیابی می شود، ناپدید می شوند.

لخته خون معمولا باعث TIA می شود. در حالی که از نظر فنی به عنوان سکته کامل طبقه بندی نمی شود، یک TIA به عنوان هشداری است که ممکن است یک سکته واقعی اتفاق بیفتد. به همین دلیل، بهتر است که نادیده گرفته نشود.

بیش از یک سوم افرادی که TIA را تجربه می کنند و تحت درمان قرار نمی گیرند، در عرض یک سال دچار سکته مغزی شدید می شوند. 10 تا 15 درصد از افرادی که TIA را تجربه می کنند در عرض 3 ماه دچار سکته مغزی می شوند.

سکته هموراژیک

سکته هموراژیک زمانی اتفاق می‌افتد که شریان مغز باز شده یا خون نشت کند. خون از آن شریان، فشار زیادی را در جمجمه متحمل می شود و همین سبب متورم شدن مغز می شود و به سلول ها و بافت های مغز آسیب می رساند.

دو نوع سکته مغزی هموراژیک عبارتند از: داخل مغزی و زیر عنکبوتیه.

سکته مغزی هموراژیک داخل مغزی شایع ترین نوع سکته مغزی هموراژیک است. زمانی اتفاق می‌افتد که بافت‌های اطراف مغز پس از ترکیدن سرخرگ پر از خون می‌شوند.

سکته مغزی هموراژیک ساب آراکنوئید کمتر شایع است و باعث خونریزی در ناحیه بین مغز و بافت های پوشاننده آن می شود. حدود 13 درصد از سکته های مغزی خونریزی دهنده هستند.

-تومور مغزی

-فلج توده س (وضعیت پس از تشنج)

-حملات ایسکمی گذرا

-سردردهای میگرنی

-آبسه مغز

-انسفالت

-انسفالوپاتی متابولیک

-مولتیپل اسکلروزیس

-هیپوگلیسمی

-وضعیت روانی

سکته ایسکمیک، نشانه های آن بستگی به توزیع عروقی دارد .

شریان مغزی قدامی  ضعف ساق سمت مقابل،  بی اختیاری ادراری ، انحراف چشم.

شریان  مغزی میانی  همی  پارزی  سمت مقابل، آفازی، فراموشی، دیسفاژی.

شریان ورتبروبازیلار دوبینی ، همی آنوپسی، آتاکسی، همی پارزی، تهوع، سرگیجه.

• شرح حال و معاینه کامل

طی 2 ساعت  پس از وقوع MRI قادر است  یک سکته ایسکمی جدید را شناسایی کند (در CT اسکن تغییرات 24 ساعت طول می کشد تا ظاهر شود .)

• MRI مغز تنگی عروق پارگی، بعضی آنوریسم ها را نشان می دهد .
• تصاویر انتشار بر اساس  وزنDWI  جهت شناسایی محل ایسکمی مغزی حاد حساس است. از TTE  جهت شناسایی آمبولی  کاردیوژنیک استفاده کرد ولی TEE حساس تر است .
• غربالگری دوبکس کاروتید جهت بیماری انسدادی کاروتید.
• راپلر ترانس کرانیال جریان خون  MCA را ارزیابی  می کند .
• آنژیوگرام نفری  برای تشخیص آنوریسم مغزی روش طلائی است .
• ECG فیبریلاسیون  دهلیزی  را به عنوان  منشا  آمبولی  نشان می دهد .
• EEG در صورت درگیری کورتکس  امواج آهسته  را نشان می دهد .
• آزمایشات زنان جوان می تواند  شامل CBC، آنتی  کاردیولیپین، آنتی  کواگولان لوپوس،آنتی  ترومبین C، ANA،ESR، ANCA، فاکتور V لیدن،  هموگلوبین A1C، CRP و  هموسیتین  و چربی ها  باشد .

درمان بستگی  به علت سکته  دارد و البته نیاز به امکانات پیشرفته ای دارد .  ضد انعقاد  در موارد  فیبریلاسیون  دهلیزی،  انسداد  کاروتید یا بازیلار  ترومبوزمورال، مجرای بیضی باز و زمانی  که تست آنتی کواگولان  لوپوس مثبت  همراه آنتی بادی  های فسفولیپید  دارند ضروری است .

واسکولیت(آرتریت تمپورال)با استروئید درمان می شود .

ناهنجاری  شریانی وریدی احتیاج به جراحی دارد .  آنوریسم مغزی  اغلب  به روش  جراحی درمان می شود .  اندارترکتومی  در بیمارانی  که تنگی  کاروتید  یک طرفه  یا دو طرفه  دارند انجام  می شود . (میزان  این روش  در زنان  کمتر است  اما درمان  پیشرفته  سکته در هر دو جنس به یک اندازه  موثر است .)

عوارض سکته مغزی

47 درصد  سکته های زمان حاملگی  ایسکمیک  است .  80 درصد  به علت انسداد شریانی است . 20 درصد  ناشی از انسداد ورید مرکزی است.  خطر آمبولی  شامل دیسپلازی  فیبروماسکولار، سلولی داسی، آنتی بادی  ضد فسفولیپید کمبود آنتی ترومبین C و یا پروتئین C و S.

سکته های هموراژیک در حاملگی  44 درصد  موارد را تشکیل می دهد و به علت اکلامپسی است .

ضد بارداری خوراکی و سیگار باعث افزایش خطر  می شود .

در زنان یائسه استرادیول ارزشی در پیشگیری از سکته  ندارد . پیش آگهی نسبت به اندازه و منطقه سکته  دارد .

کلام آخر

تاکید می شود که زمان در بیمارانی که سکته مغزی را تجربه می کنند، بسیار کوتاه است، بهتر است با مشاهده هر کدام از علائمی که بیان شد به یک  جراح مغز و نخاع  مراجعه کنید تا اقدامات لازم را برای نجات و جلوگیری از عوارض برای بیمار لحاظ کنند . دکتر عرفان قربانی مقدم، جراح  مغز و نخاع  بعد از معاینه کامل بیمار بهترین روش درمان را انتخاب می کنند .