مغز این عضله ی مارپیچی در سر، یکی از مهم ترین اعضای بدن است که رهبری اصلی کل بدن را بر عهده دارد. اگر نگاهی به فعالیتهای روزمره خود بیندازید در تک تک لحظات زندگیتان این رهبری و هدایت بدن توسط مغز را می بینید. حتی زمانی که در استراحت و خواب به سر می برید هیچ اوقات فراغتی برای مغز شما وجود ندارد و او مشغول به کنترل وضعیت بدن شماست. حالا تصور کنید این ناحیه ی مهم و حیاتی دچار اشکال شود و یک زایده ی گوشتی در این قسمت فعالیت های مغز را با مشکل مواجه کند.
اتفاقی ناخوشایند که تمام فعالیت ها را درگیر می کند. قطعا نام تومور مغزی هراس و اضطراب را به جان هر کسی می اندازد. ما در این مقاله سعی داریم شما را با علت شکل گیری تومورهای مغزی، خوش خیم و بدخیم بودن تومورها و تفاوت این دو آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
فیلم جراحی تومور مغزی توسط دکتر عرفان قربانی مقدم
تومور مغزی چیست؟
تومور مغزی به رشد یک توده ی غیر طبیعی در مغز که امکان دارد خوش خیم یا بدخیم باشد گفته می شود. باید توجه داشت که یک تومور خوش خیم در مغز می تواند به اندازه ی یک تومور بدخیم ناتوانی ایجاد کند مگر اینکه به طور مناسب و مداوم تحت درمان قرار گیرد.
تومور مغزی چگونه ایجاد می شود؟
این توده ی غیر طبیعی در مغز می تواند از بافت مغز منشا بگیرد و از ابتدا در قسمتی از مغز ایجاد شود و یا در اثر گسترش سرطان به سایر نقاط بدن، مغز را درگیر کند و فعالیت های مغز را تحت تاثیر قرار بگیرد. شکل گیری اغلب تومورها در دسته ی دوم قرار می گیرد.
انواع تومور مغزی
تومورهای مغزی به دو دسته بزرگ تقسیم می شونددسته ی بزرگ تر که 60% از تومورها را به خود اختصاص داده تومورهای مغزی متاستاتیک است که معمولا از یک ناحیه ی دیگر وارد مغز می شوند. تومورهای متاستاتیک از تومورهای ریه، تومورهای پروستات، تومورهای پستان، تومورهای گوارش و کلیه به قسمت های دیگر بن حتی مغز تکثیر می شوند که برخی از آنها با عمل جراحی برداشته می شوند و برخی با استفاده از شیمی درمانی و … بدون جراحی برطرف می گردند.
حدود 40% از تومورهای مغزی جز تومورهای اولیه هستند که این دسته به دو بخش تومورهای خوش خیم و تومورهای بدخیم تقسیم می شود.
تومور مغزی بدخیم
تومرهای بدخیم تومورهایی هستند که قابل بخش شدن و بزرگ شدن هستند و برای درمان باید بعد از نمونه برداری و تشخیص نوع تومور آن را به طور کلی از سر برداشت. دسته های متفاوتی برای این تومور کشنده وجود دارد که شایع ترین تومور بدخیم تومور گلیوم است. گلیوم ها جز تومورهای بدخیم هستند که از بافت خود مغز نشات می گیرند. متاسفانه این نوع از تومور امکان عود بالایی دارند، اما بر اساس شدت تومورهای گلیوم را می توان از درجه ی 1 تا 4 تقسیم کرد.
در درجه ی 4 تومورهای گلیوم، تومور به هر شکل و اندازه ای که باشد اگر جراحی شود به احتمال خیلی زیاد باز عود می کند. در واقع این درجه از تومور همان تومور کشنده ی مغز است.
اما در درجات پایین تر اگر جراح بتواند به طور کامل تومور را خارج کند و درمان های بعدی مانند رادیوتراپی، شیمی درمانی و مواردی که رادیوتراپیست در نظر می گیرد را به طور کامل انجام دهد با وجود بدخیم بودن تومور، امکان درمان و بهبودی وجود دارد.
تومور مغزی خوش خیم
تومورهای مغزی که بافت و غده در جای خود ثابت است و بزرگ شدن و پیشروی ندارد را تومورهای مغزی خوش خیم می گویند. تومورهای خوش خیم مانند منانژیوما که درخانم ها در سنین بالای 50 سال بسیار شایع است.
درمان تومورهای مغزی خوش خیم هم به روش جراحی و هم شیمی درمانی امکان پذیر است. انتخاب نوع درمان قطعی توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب مشخص می شود.
شایع ترین علائم تومور مغزی
وجود هر بیماری در بدن با علائم و نشانه هایی همراه است که نشان دهنده ی وجود اختلال در بدن است. علائم تومور مغزی بر اثر فشار به داخل جمجمه در اثر بزرگ شدن تومور به وجود می آید نشان داده می شود. این اختلال عبارتند از:
- مشکلاتی در تکلم و گفتار
- عدم حفظ تعادل
- مشکلات شنوایی
- انحراف در صورت
- ضعف دست و پا
- مشکلات بینایی
- تهوع
- احساس ضعف در صورت
- سردرهای مداوم که دفعات و شدت آن به مرور افزایش می یابد
- سردرد های شدید که هر بار به یک شکل بروز می کند.
- تشنج به خصوص در افرادی که سابفه ی تشنج ندارند.
- شکل تشنج در افرادی که سابقه ی تشنج داشته اند.
- ترشح و تجمع شیر در پستان بیمار
- تاری دید، دو بینی و مشکلات بینایی
- ضعف بخشی از بدن، که می تواند اندام های سمت راست و یا اندام های سمت چپ و اندام های تحتانی و فوقانی
از عوارض احتمالی جراحی هستند. چنین بیمارانی باید فرایندهای توانبخشی را سپری کنند.
توانبخشی شامل فیزیوتراپی، کار درمانی، گفتار درمانی و دیگر اقدامات حمایتی است که به وسیله ی روانپزشک و مددکار اجتماعی انجام می شود. این گروه تلاش می کنند بیمار سریع تر به روند طبیعی زندگی و کسب استقلال فردی برگردد.
جایی که تومور قرار دارد میتواند در کاراییان قسمت از مغز تاثیر گذار باشد به طور مثال توموری که در قسمت هیپوفیز مغز قرار دارد می تواند در میدان دید و بینایی فرد موثر باشد.
نحوه ی شکل گیری یک تومور در بدن
بدن انسان بیش از 60 هزار میلیارد سلول داشته که اعضای بدن همچون شش ها،کبد و قلب از آن تشکیل شده است. هنگامی که بدن نیاز به تکثیر سلولی داشته باشد سلول ها تکثیر می شوند و هر سلول به دو قسمت تقسیم می شود و جای سلول معیوب یا سلولی که عمر آن تمام شده است را می گیرد.
برای بافت های بدن این امکان وجود دارد که شکل و بافت خود را در گذر زمان حفظ کند به همین دلیل سلول ها به گونه ای برنامه ریزی شده اند که در طول زمان از بین بروند. این فرآیند توسط مرکز سلول ها که متشکل از کروموزم ها و ژن هاست کنترل می شود گاهی هسته دچار اختلال شده و پیام اشتباه می فرستد و سلول ها به صورت غیر قابل کنترلی شروع به رشد و تکثیر می کنند. هر سلول جدیدی که از این فرمان تشکیل می شود حامل همان نقص است و باز سلول های جدید با این ویژگی را تولید می کند. سلول ها به صورت بینظمی تکثیر شده و یک تومور را تشکیل می دهند.
از چه زمانی به تومور مغزی مبتلا شده ام؟
یکی از سوالاتی که مراجع بعد از تشخیص تومور مغزی مطرح می کند این است که از چه زمانی تومور مغزی در سر من وجود داشته است؟
فرآیند تشکیل تومور می تواند در مدت زمان کوتاهی شکل بگیرد اما عمدتا این فرآیند طولانی مدت است. 10 سال یا بیشتر برای یک سلول غیر طبیعی زمان نیاز است تا تکثیر شود و توموری به اندازه ی یک سانتیمتر تشکیل شود.
تومور بیشتر در مسیر رگ های خونی قرار می گیرد تا با اکسیژن و مواد مغذی تغذیه شوند تا زنده بماند و رشد کند. تومورها زمانی خطرناک می شوند که عضو های اطراف را سرطانی کرده و نواحی اطراف را درگیر می کند.
این سلول ها بعدا به نواحی دیگر بدن حرکت می کنند و تومورهای سرطانی جدیدی را تشکیل می دهند. متاستاز نامی است که به این نوع تکثیر سلولی گفته می شود.
علت سرطانی شدن سلول های بدن
فاکتورهای مختلفی وجود دارد که در سرطانی شدن یک سلول موثرند. برخی از این عوامل عبارتند از:
-
- جهش ژنتیکی
- در معرض مواد شیمیایی و اشعه قرار گرفتن
- در معرض اشعه ی شدید آفتاب بودن
- رفتارهای پرخطر همچون مصرف الکل و تنباکو
- در تماس بودن با ویروس هاییچون اچ آی وی، هپاتیتیت بی و سی، ویروس پاپیلوما
- رژیم غذایی نادرست شامل مصرف غذاهای چرب و مصرف نکردن میوه و سبزیجات
بورد تخصصی جراحی مغز و اعصاب عضو انجمن نورو اسپاین عضو انجمن جراحان ستون فقرات.شماره های تماس جهت کسب اطلاعات بیشتر
- 021-26806140
- 0902-8818584
تاثیر وراثت و ضربه به سر در ایجاد تومور مغزی
برای به وجود آمدن تومور مغزی تا به حال هیچ دلیل ژنتیکی و هیچ دلیل محیطی تا به حال وجود نداشته است. و این وضوع به اثبات نرسیده است. از تمام افراد مبتلا به تومور مغزی تنها یک درصد از این افراد شامل مشکل ژنتیکی که موثر در به وجود آمدن تومور مغزی است باشند. که برای این افراد این احتمال وجود دارد که دراقوام و نزدیکان این خطر دوباره دیده شود. اما ضربه به سر تقریبا می توان گفت که هیچ جایی در به وجود آمدن تومورهای مغزی ندارد.
در تشکیل تومورهای مغزی از طریق وراثت یک سری استثناهایی وجود دارد به خصوص تومورهای موجود در هیپوفیز که می تواند برای شکل گیری آن جنبه ی خانوادگی وجود داشته باشد. تومور هیپوفیز می تواند برای خواهر و برادر و فرزندان فرد ایجاد خطر کند.
تومور مغزی در صورت تشخیص به موقع قابل درمان است و نتایج رضایت بخشی را به همراه دارد. بنابراین توصیه می شود علائم و نشانه های مطرح شده در این مقاله را جدی بگیرید و در صورت هر گونه مشکلی سریعا به پزشک جراح مغز و نخاع مراجعه کنید تا در صورت نیاز روند درمان شما به صورت کامل طی شود.
