هر گونه ضربه و آسیب به ستون فقرات و اعصاب انتهایی این ناحیه ، آسیب ستون فقرات نامیده می شود . آناتومی ستون فقرات به گونه ای است که با بافت ها و اعصاب، از ستون فقرات محافظت می کنند . ستون فقرات از مهره هایی که به صورت کاملا منظم بر روی یکدیگر سوار شده اند، تشکیل شده است . ستون فقرات شامل رشته های عصبی است که از مغز تا پشت بدن امتداد پیدا کرده اند، در مقابل نخاع هم هر گونه پیام ر ا از مغز به تمام قسمت های بدن منتقل می کند، همین امر سبب می شود که وارد شدن هر گونه درد و ضربه در پشت بدن و ستون فقرات ، حس شود.
منظور از آسیب به ستون فقرات چیست؟
همانطور که گفته شد، ستون فقرات از 33مهره (استخوان) که همراه با دیسک و ماهیچه ها به صورت منظم بر روی هم سوار شده اند، تشکیل شده است، در نتیجه هر گونه ضربه و آسیب به این اعضا، ستون فقرات را با اختلال مواجه می کنند . آسیب ستون فقرات سبب اختلال در پیام رسانی مغز به اندام ها می شود، پس بسیار مهم و جدی است و ممکن است سبب فلج شدن و یا افت قدرت عضلات در ناحیه شود .
اغلب اوقات آسیب و شکستگی ستون فقرات بر اساس افتادن از پله ها، تصادفات و یا فعالیت های ورزشی ایجاد می شود . اما اگر بخواهیم علل اصلی آسیب ستون فقرات را لیست کنیم، می توانیم موارد زیر را بیان کنیم :
- افتادن به زمین
- تصادفات
- هرگونه آسیب و ضربه در زمان تولد
- وارد شدن آسیب در زمان فعالیت های ورزشی
- وجود بیماری های همچون پوکی استخوان شدید
همگی می توانند سبب آسیب به ستون فقرات شوند .
این آسیب ها در نواحی مختلف بدن ایجاد می شوند، بسته به محل درگیری ستون فقرات عوارض و علائم آن متفاوت است .
انواع آسیب نخاعی
آسیب های نخاعی می تواند کامل یا ناقص (جزئی) باشد:
آسیب نخاعی کامل
آسیب کامل باعث فلج کامل (از دست دادن عملکرد) زیر سطح آسیب می شود. هر دو طرف بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. آسیب کامل ممکن است باعث فلج هر چهار اندام (کوادری پلژی) یا نیمه تحتانی بدن (پاراپلژی) شود.
آسیب نخاعی جزئی
پس از یک آسیب ناقص، برخی از عملکردها در یک یا هر دو طرف بدن باقی می ماند. بدن و مغز هنوز هم می توانند در مسیرهای خاصی با هم ارتباط برقرار کنند.
علائم ضایعه نخاعی
علائم آسیب نخاعی به نوع (کامل یا ناقص) و محل آسیب بستگی دارد. در صورت مشاهده هر یک از مشکلات زیر پس از آسیب، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- ضعف در بازوها و یا پاها
- کاهش حس در بازوها و یا پاها
- از دست دادن کنترل مثانه یا روده
- درد یا فشار شدید در گردن یا کمر
- توده های غیر معمول در امتداد ستون فقرات
- دشواری در تنفس
راه های تشخیص آسیب ستون فقرات
بررسی سوابق بیمار و معاینه جراح مغز و نخاع در تشخیص بسیار کمک کننده است . اما برای بررسی های دقیق تر می توان از روش هایی همچون:
بررسی سوابق بیمار و معاینه جراح مغز و نخاع در تشخیص بسیار کمک کننده است . اما برای بررسی های دقیق تر می توان از روش هایی همچون:
سی تی اسکن
در این روش پزشک می تواند ، ماهیچه ها، استخوان ها و سایر ارگان های درگیر را با جزئیات بیشتری بررسی کند .
MRI
در طی روش تشخیصی MRI امواج رادیوفرکانسی سبب تولید جزئیات دقیق از ساختار های داخلی بدن را می دهند .
اشعه ایکس
با این روش تشخیصی پزشک می تواند تصاویری بسیار دقیق از ارگان های داخلی و استخوان های بدن داشته باشد .
آیا آسیب ستون فقرات درمان قطعی دارد ؟
بسته به شدت آسیب وارد شده، عوارض و دفرمه شدن پشت بدن متفاوت است. هر چه درگیری مهره ها بیشتر باشد، احساس درد به مراتب بیشتر است .
در روند درمان آسیب ستون فقرات موارد بسیاری هستند که بر روند بهبودی بیمار تاثیر گذار هستند :
سابقه پزشکی بیمار و سن
محل آسیب
شدت آسیب وارده
نوع آسیب وارد شده
شرایط جسمانی و سلامت خود فرد
همگی از مواردی هستند که می توانند بر روند درمان و بهبودی فرد تاثیر گذار باشند .
مراقبت های لازم بعد از جراحی ستون فقرات
به طور حتم مراقبت های بعد از هر گونه عمل جراحی در بهبودی فرد تاثیر گذار است، بعد از جراحی ستون فقرات ، بستن آتل، مصرفق دارو ها، ثابت نگه داشتن ناحیه آسیب دیده و… همگی در کوتاه کردن دوره درمان بیمار کمک کننده خواهند بود .
درمان ستون فقرات با جراحی
درمان با روش جراحی در زمانی که آسیب وارد شده به حدی باشد که اعصاب را درگیر کند، بهترین انتخاب برای درمان جراحی است . جراحی فیوژن برای کاهش فشار وارد شده به اعصاب توصیه می شود . لازم است این جراحی توسط پزشک متخصص و با تجربه در این زمینه انجام شود تا فرد نتایج خوب از جراحی داشته باشد .
